OSTATNIE SZTUKI! Gorlickie w Wielkiej Wojnie 1914-1915. Wspomnienia, relacje, legendy.

Biecz









* Dr S. Mrozek, Wywiad z o. Tomaszem Michalikiem - gwardianem i proboszczem parafii pw. św. Anny w Bieczu.




"Biecz", Sztych A. Hogenberga 
[w:] "Theatrum Urbium Praecipuarum Mundi", t. VI. Coloniae 1617.
                

             Biecz leży w południowej części Polski, w odległości ok. 35 km od granicy ze Słowacją oraz ponad 100 km od granicy z Ukrainą, w Obniżeniu Gorlickim które stanowi zachodnią część Dołów Jasielsko-Sanockich. Miasto leży w obrębie Małopolski jako krainy historycznej. Były to też tereny ziemi krakowskiej, aczkolwiek ze względu na znaczenie i istotność Biecza w okresie jego świetności mówiono o rozległej ziemi bieckiej. Przez cały region biecki przepływa rzeka Ropa, a sam Biecz leży na jej lewym brzegu. Jeszcze do XIX w. rzeka ta przepływała zaraz pod miastem, jednak ze względu na budowę torów kolejowych w II połowie XIX w. zmieniono jej bieg. Miasto usytuowane jest na jednym ze wzgórz Pogórza Karpackiego ciągnących się z północnego zachodu od Racławic i Binarowej i opadających łagodnie ku południowemu wschodowi. W okresie polodowcowym na okolicznych terenach występowały rzadkie już dzisiaj kosodrzewina i cisy. Z czasem pojawiały się lasy modrzewiowo-sosnowe oraz jodłowo-bukowe. Do rzadkości należy też występujący na terenie Biecza i okolic kasztanowiec
Wjazd do Biecza od strony Gorlic

               Flora okolic Biecza jest bardzo różnorodna; występują m.in. wierzby, leszczyna, jodły, jesiony i brzozy. W podszycie okolicznych lasów występują m.in. jeżyny, poziomki oraz trawy i zioła. Można także znaleźć będące pod ochroną zawilce, przebiśniegi, sasanki i storczyki. Biecz i okolice zamieszkiwane były już w neolicie (mł. Epoka kamienna 4500-1700 p.n.e.), o czym świadczą znaleziska m.in. toporki i siekierki kamienne. Następna faza zasiedlania przypada na okres kultury łużyckiej (ok. 1200 p.n.e.) stwierdzono to podczas prac archeologicznych na górze Zamkowej w 1961r., kiedy odkryto ślady spalonego wału oraz fragmenty ceramiki z tego okresu. Odnaleziono monety rzymskie i bizantyjskie z okresu od II-V stulecia n.e., świadczące, że przez te tereny biegł w owym czasie ważny szlak handlowy. Później tereny te weszły w skład państwa Wiślan, które prawdopodobnie w latach 80. IX w. zostały podbite wraz z państwem Wiślan przez państwo Wielkomorawskie. Dalsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu wczesnośredniowiecznego. Według wszelkiego prawdopodobieństwa w Bieczu już w IX- X w. na wzgórzu zamkowym, zlokalizowany był gród, a przy nim istniała osada służebna. Podczas badań prowadzonych w latach 60. XX w., odkryto ślady chat z zachowanymi paleniskami i fragmentami ceramiki pochodzącej z X i XI w. oraz odsłonięto na szczycie wzgórza Zamkowego fundamenty zamku, pochodzące zapewne z XIII w.



Stare mury w Bieczu

              Biecz przez wieki był wielkim ośrodkiem i spełniał różne funkcje. Jedną z nich była funkcja obronna i administracyjno-sądownicza, którą miasto pełniło od XII w. czyli od czasu kiedy zlokalizowana tu była kasztelania. W II połowie XIV w. na skutek reorganizacji administracji i sądownictwa powstało w województwie krakowskim 6 powiatów, m.in. biecki z siedzibą w Bieczu. Z 14 grodów w województwie tylko Kraków, Biecz i Nowy Sącz sprawowały właściwe sądownictwo grodzkie. Biecz był także siedzibą Wyższego prawa magdeburskiego. Ważnym czynnikiem w rozwoju miasta był handel, przez teren ziemi bieckiej biegły szlaki handlowe o znaczeniu międzynarodowym. Jednym z ważniejszych był szlak wiodący z Węgier nad Bałtyk i jego odgałęzienie przez Grybów, Duklę i Biecz do miast węgierskich. W związku z tym przez miasto przewożono dużą ilość towarów z Polski na Węgry i z Węgier do Polski. Szczególnie ożywione stosunki łączyły Biecz z Bardiowem ( należącym wówczas do Węgier a obecnie do Słowacji) leżącym po drugiej stronie Karpat. W dużych ilościach przywożono z Węgier do Biecza wino, które następnie transportowano do dalszych części Polski. Prócz wina innymi ważnymi towarami handlowymi były: sukno, wełna, zboże, Owoce, miód, śledzie, ryby, żelazo, miedź i ołów. Pędzono także przez Biecz setki wołów, tysiące baranów i stada koni. Bardzo ważną pozycję pełnił Biecz także jako ośrodek rzemiosła, szczególnie rozwijał się pod tym względem za czasów Ludwika Węgierskiego i Kazimierza Wielkiego, który w 1361 r. zezwolił zbudować wagę, postrzygalnię i kramy solne. Były to monopole, które stały się dla miasta oważnym źródłem dochodów. Zwolnił on także Biecz od opłat handlowych i zezwolił na organizację dorocznych jarmarków. W pakcie koszyckim wśród innych miast w 1374 r. figuruje także Biecz. Czasy Jagiellonów są okresem dalszego rozkwitu miasta. W II połowie XIV Biecz liczył ponad 3 tys. Mieszkańców (Kraków ok. 10 tys.). Istniało wówczas ponad 30 rodzajów rzemiosł w mieście, z czego
Ratusz w Bieczu i fragment rynku
najintensywniej rozwijało się sukiennictwo i płóciennictwo. W XVI w. Biecz zajmował drugie miejsce po Brzezinach w produkcji sukna w Polsce. Z innych rzemiosł licznie reprezentowanych w Bieczu należy wymienić: krawiectwo, kuśnierstwo, szewstwo, rymarstwo, płatnerstwo i kowalstwo. Z rzemiosł artystycznych na uwagę zasługuje złotnictwo.
               Swoją pozycję Biecz traci po pierwszym rozbiorze Polski, kiedy to władze austriackie przenoszą władzę lokalną do pobliskich Gorlic. Koniunktura miasta poprawia się nieco w II połowie XIX w., kiedy to w okolicach Biecza odkryto złoża ropy naftowej. Jednak okres prosperity nie trwa zbyt długo, gdyż już w 1903 r. znaczna część miasta ulega wielkiemu pożarowi. 
               Ciekawostką jest iż rynek biecki zachował się do naszych czasów od średniowiecza. Zbudowany jest na planie prostokąta, i w stosunku do areału miasta znajdującego się wewnątrz dawnych murów obronnych jest to największy rynek w Polsce, zajmujący powierzchnię 16%  całej powierzchni miasta. Dla porównania np. rynek w Bobowej zajmuje 12%, zaś w Krakowie 8%.

2 komentarze:

  1. Przeciekawe miasteczko! Szkoda, że nie miało tyle szczęścia co Sandomierz i nie doczekało się swojego ojca Mateusza, który by je rozsławił na cały kraj. Sporo złego dla lokalnej turystyki zrobiła też chyba obwodnica? Kiedyś jechało się tuż obok najciekawszych zabytków, dzisiaj przejeżdża się nie wiedząc nawet ile atrakcji się mija.
    Czy Biecz współpracuje dzisiaj jeszcze w jakikolwiek sposób z Bardejovem? /też bodaj ostatnio coraz rzadziej odwiedzanym przez turystów

    OdpowiedzUsuń
  2. Piękne miasto i okoliczne wsie ciekawe,Nie mogę zrozumieć tylko dlaczego tętniące kiedyś życiem miasto tak podupadło.Może warto pomyśleć jak przywrócić jego świetność

    OdpowiedzUsuń


Zostań Patronem Z Pogranicza